Hệ thống sưởi ấm giúp người Hàn qua mùa đông khắc nghiệt

Trong năm 2018, Cơ quan Di sản Văn hóa Hàn Quốc (CHA) từng xem xét công nhận hệ thống sưởi ấm truyền thống dưới sàn nhà trở thành Di sản Văn hóa Phi vật thể quốc gia, theo Korea.

Theo CHA, hệ thống sưởi ấm dưới sàn truyền thống của Hàn Quốc (Ondol) thể hiện sự thông minh và sáng tạo của con người trong việc đối phó với mùa đông lạnh giá ở đây.

Trên ảnh là một agungi, lò sưởi truyền thống cho hệ thống làm ấm nhà, tại Cung điện Gyeongbokgung. Ảnh: Korea.

Ondol xuất hiện từ thời đại đồ đồng (từ năm 900 đến 800 trước Công nguyên) và thời đại Tam quốc Triều Tiên (từ năm 57 trước Công nguyên đến năm 668). Hệ thống sử dụng nguyên lý chuyển hơi nóng từ củi vào phòng, theo hệ thống dẫn nhiệt được đặt dưới sàn nhà. 

Quá trình vận hành hệ thống sưởi sẽ bắt đầu từ việc đốt lửa trong bếp đắp bằng đất sét. Nhiệt của lửa vừa giúp người dân đun nấu vừa có tác dụng truyền hơi nóng vào những hòn đá phẳng đặt dưới sàn. Những hòn đá này giúp làm ấm cả căn nhà và cuối cùng khói được thoát ra bằng đường ống thoát. Do vậy, nơi ấm nhất trong một căn nhà thường là khu vực gần bếp nấu. Nơi ít ấm nhất là căn phòng gần khu vực đặt ống khói.

Sơ đồ hệ thống lò sưởi dưới sàn trong một căn nhà ở Hàn Quốc. Ảnh: Korea Tech.

Ban đầu, người dân sáng tạo ra Ondol nhằm sưởi ấm một vài nơi trong căn phòng. Đến giữa thế kỷ 13, hệ thống này được cải biến để sưởi ấm cả phòng. Vào đầu triều đại Joseon (cuối thế kỷ 15, đầu 16), nó trở nên thịnh hành khắp đất nước.

Ondol không chỉ ảnh hưởng đến thiết kế nhà ở mà còn tác động đến lối sống của người dân nơi đây. Vì nền nhà ấm, mọi người sẽ ngồi trực tiếp trên sàn để ăn uống, ngủ nghỉ. Đó là một trong những lý do nhiều ngôi nhà ở Hàn Quốc, nhất là những nơi sử dụng hệ thống làm ấm truyền thống này, mọi người thường bỏ dép trước khi vào nhà.

Do nền nhà ấm, nên người dân Hàn Quốc thường có thói quen trải đệm nằm ngủ ngay trên sàn nhà. Ảnh: TripAd.

Ngày nay, người dân vẫn quen thuộc với hệ thống sưởi dưới sàn và hệ thống Ondol chỉ thay đổi đôi chút như thay thế các ống cách nhiệt công nghệ cao cho các phiến đá.

Hệ thống sưởi ấm sàn nhà. Video: Youtube.